ปัญหาความยากจนเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นในสังคมไทยที่สั่งสมมานาน เป็นภาวะความขาดแคลน ไม่มีความมั่นคงทางเศรษฐกิจในระดับบุคคล ส่งผลให้เกิดความทุกข์ยากในการดำเนินชีวิต รวมถึงการขาดโอกาสที่จะพัฒนาคุณภาพชีวิตในหลาย ๆ ด้าน และส่งผลต่อการพัฒนาในระดับประเทศตามมาในที่สุด ดังนั้นจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องเร่งรัดการแก้ไขปัญหาความยากจนในสังคมไทยให้ทุเลาเบาบางลงไป เพื่อให้สามารถต่อยอดพัฒนาคุณภาพชีวิตในด้านอื่น ๆ ต่อไป
ภาพรวมคนยากจนของประเทศไทย
จากข้อมูลในระบบ TPMAP (Thai People Map and Analytic Platform) ของกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ซึ่งเป็นฐานข้อมูลขนาดใหญ่ด้านประชาชน (Big Data) เกี่ยวกับ “คนจนเป้าหมาย” ได้เปิดเผยให้เห็นว่า ณ ปัจจุบัน สามารถแบ่งกลุ่มคนยากจน ออกได้เป็น 4 กลุ่ม ได้แก่
- กลุ่มที่หนึ่ง คือ คนที่ได้รับการสำรวจตามข้อมูลความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) จำนวนทั้งสิ้น 36 ล้านคน
- กลุ่มที่สอง คือ คนยากจนที่ถูกแยกแยะโดยใช้ดัชนีความยากจนหลายมิติ (Multidimensional Poverty Index หรือ MPI) ขององค์กรสหประชาชาติ (United Nation) จำนวนทั้งสิ้น 4.4 ล้านคน
- กลุ่มที่สาม คือ “คนจนเป้าหมาย” ที่ลงทะเบียนสวัสดิการแห่งรัฐ จำนวนทั้งสิ้น 1.03 ล้านคน และ
- กลุ่มที่สี่ คือ คนที่ลงทะเบียนสวัสดิการแห่งรัฐ จำนวน 11.4 ล้านคน
ภาพด้านล่างแสดงให้เห็นโครงการ “คนยากจน” ในประเทศไทย
Big Data ในฐานข้อมูล TPMAP ช่วยตอบคำถามที่สำคัญยิ่ง 3 คำถาม ให้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ หนึ่ง “คนจนอยู่ที่ไหน” สอง คนจนมีปัญหาอะไร และ สาม จะช่วยให้คนยากจนเหล่านี้ พ้นจากความยากจนได้อย่างไร
ความยากจนในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้
จากข้อมูล Big Data ในฐานข้อมูล TPMAP แสดงให้เห็นว่า จังหวัดชายแดนภาคใต้ อาทิเช่น ยะลา, ปัตตานี และ นราธิวาส เป็นจังหวัดที่มีสัดส่วน “คนจนเป้าหมาย” ค่อนข้างสูง เมื่อเทียบกับจังหวัดอื่น ๆ ในประเทศ (ค่าเฉลี่ยคนจนเป้าหมาย อยู่ที่ร้อยละ 2.67
ตารางต่อไปนี้ แสดงสถิติข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับความยากจนใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้
จังหวัด |
จำนวนคนจน (คน) |
สัดส่วน (ร้อยละ) |
ด้านสุขภาพ (คน) |
ด้านความเป็นอยู่ (คน) |
ด้านการศึกษา(คน) |
ด้านรายได้(คน) |
ด้านการเข้าถึงบริการภาครัฐ (คน) |
นราธิวาส |
17,339 |
3.43 |
2,624 |
4,175 |
7,737 |
5,388 |
55 |
ปัตตานี |
18,137 |
3.93 |
3,341 |
2,826 |
6,154 |
9,233 |
50 |
ยะลา |
20,298 |
6.37 |
2,878 |
5,936 |
7,218 |
7,760 |
16 |
ความพยายามในการแก้ไขปัญหาความยากจนในพื้นที่ จชต.
มีงานวิจัยหลายงาน อาทิเช่น งานวิจัยเรื่อง “เศรษฐกิจและการพัฒนาในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้” ซึ่งจัดทำขึ้นโดยภาควิชาสังคมวิทยา และมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้เปิดเผยว่า “ความยากจน และความด้อยพัฒนา” คือ หนึ่งในสาเหตุสำคัญของการก่อความไม่สงบในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้
อย่างไรก็ตามหน่วยงานภาครัฐตระหนักถึงปัญหานี้ ดังนั้นในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา จึงมีการพัฒนาแนวทาง/นโยบายและยุทธศาสตร์ในการแก้ไขปัญหาในเรื่องนี้อย่างต่อเนื่อง และที่สำคัญยิ่งมีโครงการตามพระราชดำริมากมายที่ถูกพัฒนาขึ้นมาเพื่อแก้ไขปัญหาในเรื่องนี้ การพัฒนาเหล่านี้ ได้สร้างการเปลี่ยนแปลงในด้านการยกระดับคุณภาพชีวิตของพี่น้องประชาชนในจังหวัดชายแดนภาคใต้เป็นอย่างมาก
การแก้ไขปัญหาให้ตรงประเด็นโดยใช้ฐานข้อมูล Big Data
จากความก้าวหน้าของเทคโนโลยีดิจิทัล ที่มีความรุดหน้าไปอย่างมากในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา รัฐบาลได้มอบให้กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ให้ทำงานร่วมกับสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สคช.) และ ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์ และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (NECTEC) พัฒนาระบบ Big Data ของภาครัฐ เพื่อใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานให้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องใช้ในการแก้ไขปัญหาด้านความยากจนได้อย่างเบ็ดเสร็จ และแม่นยำ
นำร่องความร่วมมือระหว่าง ศอ.บต. และสถาบันการศึกษาในพื้นที่ จชต.
ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต.) ซึ่งเป็นหน่วยงานหลักในเรื่องการพัฒนา และยกระดับคุณภาพชีวิตของพี่น้องประชาชนในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ จึงได้ร่วมมือกับศูนย์วิจัยและนวัตกรรม มหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ (มนร.) ซึ่งเป็นสถาบันการศึกษาในพื้นที่ ร่วมกันวิจัยพัฒนาต้นแบบและนวัตกรรมในการขจัดความยากจนแบบเบ็ดเสร็จ และแม่นยำในพื้นที่จังหวัดนราธิวาส
นอกเหนือไปจากความร่วมมือระหว่าง ศอ.บต. กับ มนร. แล้ว ยังมีหน่วยงานภาคีเครือข่ายจำนวน 21 หน่วยงาน เพื่อบูรณาการนำร่องความร่วมมือที่ครอบคลุมทุกมิติแบบองค์กรในการช่วยเหลือครัวเรือนที่ยากจนในพื้นที่จังหวัดนราธิวาส ให้เรียนรู้ พัฒนาทักษะ พัฒนาคุณภาพชีวิต ในการปรับปรุงเงื่อนไขที่จำเป็นต่อการดำรงชีพให้เอื้อต่อการสร้าง หรือ เพิ่มรายได้ ให้พึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน
ในอนาคตอันใกล้นี้ ศอ.บต. จะขยายผลการดำเนินการไปในพื้นที่จังหวัดอื่น ๆ ของจังหวัดชายแดนภาคใต้ ภายใต้ความร่วมมือในลักษณะการบูรณาการกับสถาบันการศึกษา และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ ทั้งนี้เพื่อลดระดับความยากจนในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ซึ่งมีนัยสำคัญอย่างยิ่งต่อการลดระดับความไม่สงบในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้
ความคิดเห็น